Broeder Gerardus Johannes Zwertbroek (1966)
Mijn schoolvriendje Micheal Matveev en ik lopen door de stad. Matveev heeft een fotocamera met een enorme telelens gekocht. Zo wandelen we door de Kalverstraat. We willen journalisten worden. We zijn 19 jaar oud. De Dam zit vol met nozems. We komen een man tegen in een bruine monnikspij, met lang grijs haar en een lange grijze baard. Het is broeder Gerardus Johannes Zwerbroek. Hij neemt ons mee naar zijn woning in de Hartenstraat. Vanaf dat moment bestaat er geen Amsterdam meer voor ons. Wierook, Maarten Luther, Boedha en Maria op de schoorsteen. Hij breekt brood, doopt het in verdaagd koffie aftreksel en geeft ons ieder een lekkend stukje. We moeten de handen in een keten met hem verbinden, de ogen sluiten en hem naprevelen.
Zwertbroek is oprichter van de VARA en bekend van zijn populaire radiotoespraken, maar sinds hij na de oorlog werd veroordeeld tot acht jaar wegens pogingen om de VARA in te zetten bij zijn Nazi collaboratie (hij werd gewipt en er is een mislukte moordaanslag op hem gepleegd), is hij zich gaan verdiepen in de raadselen van de oosterse mystiek. Na zijn inwijding in de grote witte loge van de Himalaya, is hij toen van de één op de andere dag oud Armeens gaan spreken. “Bij zo’n inwijding worden plotseling alle zintuigen geopend.”, legt hij ons uit. “Men herinnert zich dan alle vroeger levens op aarde. Zo ben ik bij voorbeeld bij de verbranding van Jeanne D’arc aanwezig geweest. Ik heb daar in razende woede een monnik, die haar voor heks uitschold, doodgeslagen”. Zwertbroek was ooit ook Kaukasisch ruiterhoofdman en Johannes de Doper. Hij spreekt in het Centraal Station en op de Dam de Provo’s toe, als een antisemitisch boeteprediker. Hij meent dat er een joods complot tegen hem gaande is. Soms komt troont hij een argeloze joodse Amerikaan mee naar het bureau Warmoestraat om deze aan te geven. Een officiële krankzinnigheidsverklaring vrijwaart hem van rechtsvervolging. Dat vernemen we allemaal. Elsevier plaatst ons stukje over Zwertbroek, ons eerste.
